Старажытнаруская народнасць як аснова фарміравання рус-кага, беларускага і украінскага этнасаў.
Старажытнарускі народ пачаў фармавацца па-за межамі нашай Баць-каўшчыны – у Сярэднім Падняпроўі і Паволхаўі у ІХ–Х стст.
Этнастваральны працэс у славян Сярэдняга Падняпроўя быў паскораны развіццём вытворчай гаспадаркі, а таксама неабходнасцю абароны ад качэў-нікаў. Буйнейшым цэнтрам стаў Кіеў.
Другім цэнтрам фармавання старажытнарускага этнасу з’яўляліся землі ад вярхоўяў Дняпра, Заходняй Дзвіны, Волгі да Фінскага заліву і Ладагі. Так, у VІІІ–Х стст. на тэрыторыі пражывання славенаў была заснавана Ладага і Ноўгарад, на тэрыторыі крывічоў – Пскоў і Ізборск. Фіна- і германамоўныя элементы (чудзь і варагі) складалі значную меншасць і паступова аславя-ньваліся.
Утварэнне адзінай дзяржавы і адзінай народнасці ва ўсходніх славян звязваюць з варажскім племенем «русь», якое было запрошана славенамі, крывічамі, чуддзю і вессю на княжанне, каб прыпыніць усобіцы і ўсталяваць парадак. Летапісец Нестар паведамляе, што варагі прыбылі ў 862 г. на чале з канунгам Рурыкам. Эканамічныя і палітычныя прычыны абумовілі аб’яднан-не Падняпроўя і Паволхаўя. Гэта адбылося пасля таго, як у 882 г. пераемнік Рурыка Алег забіў кіеўскіх князёў Аскольда і Дзіра і ператварыў Кіеў у сталіцу ўсёй дзяржавы.
Прадстаўнікі варажскага племені «русь» на чале з канунгам Рурыкам, якія рассяліліся ў азначаных гарадах і ўзначалілі кіраванне ўсімі паўночна-заходнімі землямі, спрыялі палітычнай і культурнай кансалідацыі ўсяго насельніцтва ў новы этнас. У другой палове Х ст. гэтая тэрыторыя набыла назву «Руская зямля», або «Русь», яе жыхары – русаў, русічаў, русінаў, рускіх, а іх мова – рускай. Назва «русь» стала не толькі найменнем тэры-торыі дзяржавы, але і этнонімам.
Такім чынам, у канцы Х – пачатку ХІІ ст. адбылося фармаванне новага – «рускага» насельніцтва. Апошняе ўпамінанне аб дрыгавічах як этнічнай супольнасці адносіцца да 1149 г., аб крывічах – да 1162 г., аб радзімічах – да 1169 г. У «Аповесці мінулых гадоў» Полацк названы рускім горадам. Удзельнікаў бітвы, якія загінулі на Нямізе ў 1067 г., аўтар «Слова пра паход Ігараў» (каля 1187 г.) называе «рускімі сынамі».
Старажытнаруская народнасць развівалася на працягу і існавання “імпе-рыі Рурыкавічаў” – Кіеўскай Русі, а пасля распаду апошняй стварыла аснову фарміравання рускай, украінскай і беларускай народнасцяў.
гісторык В. Ключэўскі: (1841 - 1911): "Руская дзяржава ў IX - XI стст. не магла быць дзяржавай рускага народа, таму што яшчэ не існавала гэтага на-рода".